باتری خودرو بخشی مهم از عملکردهای خودرو را بر عهده دارد. زمانی که مصرف انرژی بیش از میزان تولیدی توسط دینام خودرو است، باتری کمک میکند تا اختلالی در عملکرد خودرو ایجاد نشود و هنگامی که خودرو خاموش است با استفاده از نیروی ذخیره شده در باتری، میتوان خودرو را استارت زد و عملکردهای کامپیوتر ماشین به درستی انجام میشوند. عمر باتری به عوامل متعددی وابسته است که از آن جمله، کیفیت باتری، میزان ظرفیت باتری، نوع خودرو و شکل استفاده از خودرو است. برای مثال یک خودرو که برای حمل مسافر در جاده به صورت شبانه استفاده شود، در مدت زمان کوتاهتری نیاز به تعویض باتری پیدا میکند.
برای خودروهایی که به صورت معمولی در شهر مورد استفاده قرار میگیرند. عمر میانگین برای یک باتری با کیفیت حدود ۴ تا ۵ سال است. و اگر شرایط متفاوتی وجود داشته باشد ممکن است این زمان کوتاهتر باشد. زمان معمول طول عمر برای باتریهای با کیفیت متوسط که در ایران تولید میشوند معمولا ۲ تا ۳ سال است.
معمولا در مشخصات هر باتری، عمر آن ذکر شده است. با این حال به طور متوسط باتریها از ۲ تا ۵ سال دوام میآورند. درواقع عمر مفید باتری ۲ تا ۳ سال بیشتر نیست ولی با نگهداری مناسب و سرویسهای بهموقع میتوان آن را تا ۵ سال هم نگه داشت.
استفاده زیاد از باتری و تکرار زیاد در عملیات شارژ و دشارژ باعث افزایش استهلاک و کاهش عمر باتری خودرو میشوند. از جمله مواردی که میزان انرژی زیادی مصرف میکنند، لامپهای جلوی خودرو و استفاده از کولر در گرمای تابستان است. همچنین استفاده از ابزارهایی مثل فندک خودرو یا استفاده از یخچال داخل خودرو نیز همین اثر را روی باتری بر جای میگذارند.
از سایر عوامل اثرگذاری بر عمر باتری ماشین، اشتباهات راننده، آب و هوای بیش از حد گرم یا سرد، برق دزدی، مشکل در سیستم شارژ باتری، معیوب بودن دینام، توقفهای پشت سر هم در فواصل کوتاه، کابل باتری پوسیده یا شل شده و خوردگی پایانه های باتری می باشد. برای بهبود عملکرد خودرو و افزایش عمر باتری، بهتر است از استفادههای غیرضروری از خودرو به ویژه هنگامی که خودرو خاموش است خودداری نمایید. روشن و خاموش کردن پی در پی خودرو نیز به دلیل میزان انرژی زیادی که در زمان استارت مورد نیاز است، بر عمر مفید باتری اثر منفی بر جای میگذارد و بهتر است از انجام این کار خودداری نمایید.
بخوانید: سرویس های دوره ای خودرو چیست؟
باتری ماشین به یکباره از کار نمیافتد. معمولا قبل از خرابی کامل باتری، نشانههایی از فرسوده شدن آن نمایان میشوند. با جدی گرفتن این نشانهها و برطرف کردن اختلال در بهترین زمان، میتوانید از خاموش شدن کامل باتری و خرابی آن جلوگیری کنید. این نشانهها لیست زیر را در بر میگیرند:
اختلال در فرایند کار باتری به طور مستقیم در روند استارت زدن و روشن شدن ماشین وقفه ایجاد میکند. این اختلال میتواند شامل موارد زیر باشد:
در هوای سرد استارت زدن دشوار میشود.
یکی از مهمترین نشانههایی که به شما میگوید طول عمر باتری کاهش یافته، این است که ماشین استارت میخورد اما چراغ پشت آمپر روشن نمیشود. این اختلال معمولا با چند بار استارت زدن برطرف میشود. با این حال مشکل باتری هنوز رفع نشده و باید برای بررسی سلامت باتری اقدام کنید.
گاهی ممکن است مشکل فراتر از استارت ماشین باشد؛ بنابراین بهتر است هرچند وقت یکبار بهخوبی بدنه باتری را بررسی کنید. فرورفتگی یا برآمدگی روی باتری ماشین نشان میدهد که عمر باتری رو به پایان است. این مشکلات میتواند بر اثر گرما یا ضربه باشد. درهرصورت هنگام مشاهده تغییر در ظاهر باتری باید پیگیر رفع مشکل یا جایگزین کردن باتری باشید.
یکی دیگر از علائم خرابی باتری خودرو بوی بدی است که از آن به مشام میرسد. اگر ماشین را روشن کردهاید و بویی شبیه تخممرغ گندیده یا گوگرد استشمام میکنید، احتمالا نشانه نشت باتری است که ممکن است به دلیل قدیمیشدن باتری، آسیب خارجی به پایانهها یا محفظه آن و یا اتصال کوتاه داخلی ایجاد شده باشد.
اگر باتری خودرو از نوع سیلد اسید باشد، هر چند وقت یک بار باید آن را بازدید کنید تا میزان اسید موجود در آن از روی سلولهای باتری پایینتر نرفته باشد و در صورت لزوم آن را شارژ کنید. تبخیر اسید از داخل باتری، باعث افزایش اسیدیتهی داخل باتری و کاهش ظرفیت ذخیرهسازی و کاهش عمر مفید آن میشود. اگر فضای داخلی موتور به درستی تهویه نشود و محیط گرم باشد نیز عمر مفید باتری کم میشود و برای رفع این مشکل هم میبایست اقدامات لازم را انجام دهید.
علاوه بر مشکلاتی که هنگام روشن شدن خودرو با آن مواجه میشوید، اگر باتری توان کافی برای ذخیرهسازی انرژی را نداشته باشد، برخی از عملکردهای برقی خودرو به ویژه در دور پایین با اختلال مواجه میشوند. برای مثال دریچههای برقی موتور خودرو ممکن است کارایی لازم را نداشته باشند یا به سرعت مورد نیاز نسبت به دستورات کامپیوتر واکنش نشان ندهند.
همچنین به دلیل جریان ناکافی ممکن است عملکرد جرقهزنی شمعهای موتور با اختلال مواجه شود و در نتیجه میزان مصرف سوخت و شتاب و توان موتور کاهش پیدا کند.
بنابراین بهتر است اگر باتری خودرو عمر مفید خود را پشت سر گذاشته است، در کمترین زمان آن را تعویض نمایید.