این مقاله را به اشتراک بگذارید
توربوشارژ در واقع توربوشارژر (turbochargers) است اما در ایران با نام توربوشارژ شناخته میشود. ایده توربوشارژ برای اولین بار در سال ۱۸۸۵ توسط دایملر مطرح شد. این مهندس آلمانی قصد داشت با استفاده از یک وسیله مکانیکی هوا را فشرده و به سیلندر خودرو تزریق کند. سالها بعد آلفرد بوچی که مهندس مکانیک بود با کمک این ایده توانست سیستم توربوشارژ را اختراع کند. این سیستم با این هدف به وجود آمد تا بتواند موتورها را کم حجم، سبک و قدرتمند کند. توربوشارژ از دو توربین تشکیل شده است که توسط یک شفت به هم متصل شدهاند یکی از این توربینها در مسیر ورود هوای موتور خودرو و دیگری در مسیر خروج دود قرار میگیرد. این سیستم وظیفه دمیدن هوای پر فشار به داخل سیلندرها را به عهده دارد و این کار به خروج دود نیز کمک میکند همچنین این کار سبب افزایش هوای موجود در سیلندر میشود که افزایش قدرت و راندمان موتور را به دنبال دارد. هوای بیشتر به معنای اکسیژن بیشتر برای احتراق است و زمانی که این هوا بیشتر میشود، احتراق بهتر را به همراه دارد که همین امر سبب افزایش قدرت موتور نیز میشود.
توربوشارژر چگونه کار میکند؟
فرآیند مکش، تراکم، احتراق و تخلیه در موتورهای احتراقی موجب چرخش میل لنگ و ایجاد گشتاور و نهایتا موجب حرکت خودرو می شود. در موتورهای احتراقی، سوخت توسط پمپ بنزین به سمت انژکتور با فشار بالا حرکت می کند و در آنجا با پاشش در درون محفظه احتراق، با اکسیژن موجود در هوا ترکیب می شود. در واقع وجود هوا و اکسیژن موجود در آن برای احتراق الزامی است ولی لازم به ذکر است که نسبت هوا و سوخت نباید تغییر کند، چنانچه هوا در سیلندر به نسبت سوخت کمتر باشد، نه تنها قدرت و کارائی موتور کم می شود بلکه آلایندگی و مصرف سوخت نیز افزایش می یابد. این وضعیت در دورهای بالای موتور اتفاق می افتد و به عبارتی دیگر نسبت سوخت و هوا در دورهای پائین موتور قابل کنترل است ولی وقتی دور موتور افزایش می یابد، می توان میزان سوخت ورودی به سیلندر را افزایش داد ولی جبران کمبود هوا خیلی مشکل است. وجود چنین مشکلی رویکرد طراحان و مهندسین را بر آن داشت تا برای جبران کمبود هوا در دورهای بالا راهی بیابند.
یکی از راهکارهائی که شرکت های خودروسازی برای جبران کمبود هوا در سیلندر در دورهای بالا به منظور افزایش توان و قدرت بالا به کار می گرفتند این بود که حجم موتور را افزایش دهند ولی افزایش حجم موتور پیامدهائی به دنبال داشت که از مهم ترین آنها می توان به افزایش مصرف سوخت و افزایش آلایندگی اشاره کرد، از طرفی یکی دیگر از معایب موتورها با حجم بالا راندمان پائین آنها بود، علاوه بر این افزایش قیمت سوخت و همچنین ایجاد قوانین سخت گیرانه برای جلوگیری از آلایندگی موجب شد تا خودروسازان به فکر ابداع راه حل دیگری بیفتند.
بخوانید: موتور دیزلی چیست و چگونه کار می کند؟
اجزای تشکیل دهنده توربوشارژ
این سیستم دارای کمپرسور و توربین است که هر دو آنها روی شفت نصب شدهاند. توربین این سیستم توسط گازهای حاصل از احتراق میچرخد و در نتیجه انرژی حاصل شده از آن کمپرسور شروع به چرخیدن میکند تا هوای سیلندرها تامین شود. توربورشارژ یا روتور دارد که یک طرف شفت آن به توربین و طرف دیگر آن به کمپرسور متصل شده است. این روتور توربوشارژ دو محفظه دارد که یکی برای توربین و دیگری برای کمپرسور است. گازهای احتراق وارد محفظه توربین میشوند و با حرکت توربین، کمپرسور نیز با سرعت بالایی شروع به چرخیدن میکند.
ورود سوخت بیشتر به داخل سیلندر گازهای خروجی را افزایش میدهد و در نتیجه آن سرعت فعالیت توربوشارژ نیز بالا میرود که تامین هوای بیشتر به درون سیلندرها را به همراه دارد.
استفاده از توربوشارژها چه مزایایی دارد؟
- کاهش آلودگی هوا
- تولید انرژی بیشتر
- صرفهجویی در مصرف سوخت
- افزایش قدرت موتور
- افزایش راندمان بدون افزایش وزن
- قابل استفاده در انواع مختلف وسایل نقلیه
- استفاده همه جانبه از آن در موتورهای دیزلی و بنزینی
- جلوگیری از هدر رفت انرژی
معایب توربوشارژر
- تاخیر اولیه در شروع کار
- حساسیت نشان دان نسبت به تعویضهای دورهای
- بالا بودن هزینه تعمیر و نگهداری
- مهندسی پیچیده
- کاهش عمر قطعات به دلیل دمای بالا
نکات رانندگی با موتور مجهز به توربوشارژر
- رانندگی با خودروهای مجهز به سیستم توربوشارژر نیازمند به رعایت کردن نکاتی است که راننده می بایست آنها را رعایت کند تا سیستم توربوشارژر با مشکل مواجه نشود، یکی از مهمترین نکات این است که راننده وقتی خودرو را روشن می کند، نباید پدال گاز را بطور ناگهانی فشار دهد بلکه باید مدت کوتاهی صبر کند تا روغن موتور گرم شده و به دمای کاری برسد تا بتواند عملیات روغن کاری قسمت های مختلف موتور و همچنین شفت سیستم توربوشارژر را به درستی انجام دهد، چنانچه راننده به محض روشن کردن موتور، شروع به حرکت با دور بالا نماید، عملیات روغن کاری شفت توربوشارژر با کیفیت بالا انجام نشده و آسیب می بیند که هزینه های زیادی را به دنبال خواهد داشت.
- نکته دیگری که باید در خصوص خودروهای مجهز به سیستم توربوشارژر رعایت شود، زمان خاموش کردن موتور است، چنانچه راننده مسیری طولانی را با دور موتور بالا پشت سر گذاشته باشد، وقتی به مقصد رسید، نباید بطور ناگهانی موتور را خاموش کند زیرا در این وضعیت قطعا گرانروی و یا ویسکوزیته موتور کاهش یافته و کیفیت روغن کاری کاهش یافته است، در این حالت راننده می بایست چند دقیقه صبر کند تا دمای موتور و به دنبال آن دمای روغن کاهش یابد و عملیات روانکاری و خنک کاری شفت توربوشارژر به درستی انجام گیرد و بعد از آن راننده مبادرت به خاموش کردن موتور کند.
در انتها لازم به یادآوری است که خودروهایی که مجهز به سیستم توربوشارژر هستند نسبت به سرویس های دوره ای خیلی حساس بوده و می بایست برای انجام سرویس های دوره ای، در زمان و کیلومتر تعیین شده به شبکه خدمات پس از فروش مراجعه و از قطعات اصلی استفاده نمایند، در کلیه سرویس ها باید روغن، فیلتر روغن و فیلتر هوا تعویض گردد و قطعات مورد استفاده حتما قطعات اصلی باشند.