در این راهنما نکات مهمی درباره دلایل یکسان صاف نشدن لنت هابیان می کنیم. لنتها نقش مهمی در سرعت و قدرت سیستم ترمز دارند بنابراین ضخامت یکنواخت آن ها عامل اصلی عملکرد صحیح این سیستم می باشد. اگر ماشین شما مانند گذشته ترمز نمی گیرد، لنتها را چک کنید و از ساییدگی یکسان آن ها مطمئن شوید. دلایل یکسان صاف نشدن لنتها یکی از سوالات رایج رانندگان است که در ادامه به صورت کامل به آن می پردازیم. همراه ما باشید.
چرا لنتها به صورت یکسان صاف نمی شوند؟
زمانی که برای کاهش سرعت وسیله نقلیه روی پدال ترمز فشار می آورید، لنتهای دو طرف ترمز باعث کاهش سرعت دیسک چرخ می شوند. معمولا لنتها به صورت یکسان صاف می شوند اما ممکن است در برخی موارد به دلایل مختلفی که در ادامه بیان می کنیم، به صورت ناهمگون دچار سایش شوند. عدم توازن لنتها پویایی سیستم ترمز را به خطر انداخته و باعث ایجاد مشکل در عملکرد آن می شود. ممکن است شما هم یکسان صاف نشدن لنتها را به عنوان مشکل جدی تلقی نکنید اما بهتر است بدانید که لنتهای دو طرف ماشین باید به یک اندازه سایش داشته باشند تا بتوانند چرخ هر طرف را از حرکت باز دارند. اگر شما لنتی که زودتر دچار سایش شده را تعویض کنید و لنت دیگر را همان طور باقی بگذارید، باز هم توازن برقرار نشده و باید دلایل یکسان صاف نشدن لنتها را پیدا کنید.
طبیعی است که سایش لنتهای جلو و عقب با یکدیگر متفاوت باشد زیرا لنتهای جلو نیروی بیشتری را از وسیله نقلیه در حال حرکت می گیرند، اما اگر سایش ناهموار در دو سمت راست و چپ وجود داشته باشد، باید به دنبال حل مشکل باشید. برای اینکه درک کاملی از دلایل یکسان صاف نشدن لنتها داشته باشید، ابتدا باید با لنتترمز و مکانیزم آن آشنا شوید.
لنت ترمز چیست؟
وظیفه ترمز کاهش سرعت یا توقف کامل خودرو می باشد، به عبارتی سیستم ترمز انرژی خودرو را جذب کرده سپس آن را به گرما تبدیل می کند و این گرما جذب محیط می شود. اساس کار سیستم ترمز روی لنتها است که با اصطکاک سبب کاهش سرعت چرخ می شوند، در واقع کالیپر باعث فشار آوردن لنتهای ترمز روی دیسک چرخ ،دیسک ترمز، ترمز چرخ شده و انرژی جنبشی دیسک را گرفته و مانع از حرکت آن می شود. لنت قطعه ای مصرفی است که بعد از گذشت مدت زمان مشخص باید تعویض شود، این قطعه از دو بخش ( نرم لقه و سخت کفشک ( تشکیل شده است.
- بخش نرم شامل مواد سایشی است که پس از فشار دادن پدال ترمز به دیسک چرخ می چسبد و به دلیل اصطکاک ایجاد شده سبب کاهش و توقف سرعت دیسک می شود.
- بخش سخت از فلز تشکیل شده است که در صورت تمام شدن بخش نرم، به عنوان یک نشانه به دیسک چسبیده و صدای خراشیدن آهن شنیده می شود، راننده با این صدا متوجه تمام شدن لنت ترمز خواهد شد.
اساس کار لنت ترمز چیست؟
برای اینکه نحوه عملکرد لنت ترمز را بدانید ابتدا باید در مورد مکانیزم چرخ و سیستم ترمز اطلاعاتی کسب کنید.
سیستم ترمز از پدال، بوستر، سیلندر، پیستون و کالیپر تشکیل شده است. پدال نیروی کافی برای فشار آوردن به پیستون را وارد کرده و پیستون روغن ترمز را به سمت بوستر و کالیپر هدایت می کند. کالیپر روی سگدست که عضو غیرمتحرک چرخ است متصل شده و به دلیل اعمال نیروی روغن ترمز پیستون و سیلندر حرکت کرده و لنتها را به دیسک چرخ متصل می کند، همچنین دیسک چرخ روی بلبرینگ که قطعه ای متحرک است نصب می شود.
به طور خلاصه:
لنتهای کالیپر که قسمت غیر متحرک هستند به دیسک چرخ که قسمت متحرک است، متصل شده و نیروی دورانی دیسک را کاهش می دهد. چرخ ماشین از سگدست، بلبرینگ، رینگ و لاستیک تشکیل شده است. سگدست قسمت غیر متحرک چرخ خودرو و بلبرینگ بخش متحرک چرخ خودرو می باشد. سگدست به نشیمن گاه چرخ نیز معروف است و به دلیل بازوهای متعددی که دارد به اجزایی مانند بازوی فرمان، پلوس، کالیپر ترمز و … متصل می شود. بلبرینگ روی سگدست قرار گرفته و روی بلبرینگ، دیسک ترمز تعبیه شده است.
به صورت کلی پدال ترمز سبب انتقال روغن ترمز به سمت پیستون و سیلندر شده و کالیپر را حرکت می دهد. لنتهایی که در دو سر کالیپر قرار دارند به دیسک چرخ متصل می شوند، اتصال لنتها به دیسک چرخ سبب کاهش سرعت دوران دیسک خواهد شد. دیسک که به بلبرینگ متصل است سبب کاهش چرخش بلبرینگ و در نتیجه کاهش سرعت رینگ و تایر می شود.
نحوه تشخیص علت یکسان صاف نشدن لنتها
- برای بازرسی لنتها ابتدا پین، پیچ و مهره لنتها را از پایه کالیپر جدا کرده و آن ها را به سمت پایین هدایت کنید.
- درصورتی که لنتهای دارای ساییدگی ناهموار به شکل مخروطی باشند، احتمالا پین ها به درستی وصل نشده اند.
- در صورتی که قسمت سخت لنت بیشتر از قسمت نرم لنت دچار سایش شده باشد، مشکل از پین های راهنما است.
- چنانچه قسمت نرم پین بیشتر دچار سایش شده باشد پس مشکل از کالیپر، سیلندر اصلی یا خطوط لوله ترمز می باشد.
دلایل ساییدگی ناهمگون لنتها
- خرابی دیسک ترمز
- کثیفی دیسک ها
- تفاوت ضخامت دیسک ترمز
- استفاده از انواع مختلف لنت ترمز
- استفاده از لنت ترمز نامرغوب
- شکستگی پین یا خار
- ایراد در کالیپر
- مشکل در پمپاژ سیلندر اصلی
- ایراد در خطوط ترمز
خرابی دیسک ترمز
تاب برداشتن، ترک برداشتن و یا لبه دار بودن دیسک چرخ فشار ناهمواری بر روی لنتها وارد می کند، اگر یک سمت دیسک تاب برداشته یا به هر دلیلی آسیب دیده باشد، سبب سایش ناهموار لنت همان سمت شده و در نتیجه لنت دیسک معیوب سریعتر تمام می شود. دیسکی که تاب برداشته باشد، سطح آن کاملا صاف و هموار نیست و به صورت موج دار در آمده که همین امر باعث یکسان صاف نشدن لنتها می گردد. اگر دیسک بسیار داغ شده و از یک گودال آب عبور کنید، دیسک به طور ناگهان سرد شده و این تغییر دما سبب تاب برداشته شدن دیسک می شود.
کثیفی دیسک ها
حتما نباید دیسک قدیمی باشد، بلکه اگر روی دیسک های جدید نیز روغن یا گرد و خاک ریخته باشد، لنتهای ترمز به صورت غیر یکنواخت ساییده می شوند.
تفاوت ضخامت دیسک ها
هر گاه در ضخامت دیسک ها تغییری ایجاد شود، لنتها سریع تر فرسوده شده و دچار ساییدگی می شوند. ضخامت دیسک ها باید مانند لنتها در دو طرف خودرو یکی باشد اما در برخی موارد مواد پوششی لنتها یا آلودگی ها بین دیسک و لنت قرار گرفته و باعث ایجاد ترک روی دیسک می شوند.
استفاده از انواع مختلف لنت ترمز
استفاده از لنت ترمز متفاوت برای هر چرخ باعث می شود تا لنتهای یک سمت زودتر دچار سایش شوند. همان طور که بیان شد لنتهای فلزی عمر کوتاه تری نسبت به مدل های سرامیکی دارند بنابراین برای اینکه لنتهای ترمز به طور یکسان دچار سایش شوند بهتر است از یک مدل و یک ضخامت برای چهار چرخ استفاده کنید.
استفاده از لنت ترمز نامرغوب
لنتهای ترمز جزء قطعات مصرفی بوده و بعد از کارکرد معین نیاز به تعویض دارند، در صورتی که از نوع استاندارد و مرغوب استفاده نشود، سایش غیر یکسان لنتها نباید برای شما چیز عجیبی باشد.
شکستگی پین یا خار نگه دارنده لنت ها
پین راهنما درون یک بوش نگه داری می شود تا در برابر تراشه، رطوبت و آلودگی ها در امان بماند، اگر پین یا خار آسیب دیده یا به درستی متصل نشده باشد، سبب لغزندگی لنت روی دیسک می شود که این امر نیز موجب سایش ناهموار لنتها را به همراه خواهد داشت.
ایراد در کالیپر
اگر کالیپر به درستی لنتها را به دیسک چرخ متصل نکند، برای مثال اگر پیستون به لنت فشار وارد نکرده یا پیستون از لنت آزاد نشود، در نتیجه ساییدگی ناهموار رخ می دهد.
اگر پیستون سبب اتصال لنتها به دیسک شده اما عقب برنگردد به این معنی است که مهر و موم پیستون دچار آسیب یا خوردگی شده که باعث اتصال و چسبندگی آن به سیلندر شده است. همچنین در صورتی که آلودگی در روغن ترمز وجود داشته باشد یا پیستون ها زنگ بزنند، لنت ترمز کالیپر به طور مدام با سطح دیسک خود در تماس بوده که این امر سبب اصطکاک و سایش زودهنگام لنت می شود، برای رفع این مشکل، سیلندر را تمیز کرده و در صورت نیاز پیستون را تعویض یا مهر و موم کنید.
شکستگی سیلندر اصلی
سیلندر قلب اصلی سیستم ترمز است که سبب انتقال نیروی آن می شود. اگر سیلندر اصلی خراب شود، قادر به پمپاژ روغن نبوده و در نتیجه لنتها به صورت صحیح به دیسک نمی چسبند و ساییدگی غیر یکنواخت رخ می دهد.
ایراد در خطوط ترمز
خطوط ترمز سبب انتقال روغن ترمز به سمت پیستون و سیلندر کالیپر می شود، در صورتی که در مسیر خطوط ترمز نشتی یا انسداد رخ داده باشد، به اندازه کافی نیروی لازم برای چسبیدن لنت به دیسک فراهم نشده و لنتها یکسان ساییده نمی شوند.
انواع لنت ترمز
- لنت ترمز دیسکی
- لنت ترمز کفشکی
انواع لنت ترمز دیسکی
در لنتهای دیسکی سطح لنت صاف بوده و در دو سوی دیسک چرخ روی کالیپر قرار می گیرد. لقه لنت ترمز یا بخش نرم ترمز بیشتر از مواد آلی تولید می شود، انواع جنس لقه ترمز به شرح زیر می باشد:
لنت آزبست
در گذشته از آزبست برای لنت ترمز استفاده می شد. آزبست نیروی اصطکاکی بالایی داشته اما سمی و سرطان زا است، ذرات آزبست مانند سوزن در هوا پخش شده و به ریه ها وارد می شوند که برای محیط زیست و انسان خطرات زیادی دارد به همین دلیل دیگر از آزبست برای ساخت این قطعه استفاده نمی شود.
لنت فلزی
لنت فلزی که زینتری نیز نام دارد از انواع آهن، مس، فولاد، گرافیت و … ساخته می شود که گیرایی بسیار بالایی داشته اما به مرور سبب خوردگی دیسک چرخ می شوند. از ایرادات این مدل می توان به یکسان نبودن عملکرد لنت در شرایط آب و هوایی متفاوت، سروصدای زیاد آن ها و خوردگی بالای دیسک چرخ نام برد. لنت فلزی عمر کوتاه تری داشته و از آن بیشتر در خودروهای مسابقه ای و آفرود استفاده می شود.
لنت نیمه فلزی یا نیمه متالیک
لنت نیمه فلزی که به آن نیمه زینتری نیز گفته می شود از درصد پایین فلز تشکیل شده است، این مدل به دلیل داشتن مقداری زیادی مس (حدود 40 درصد) دوام عمر و قدرت ترمز گیری زیادی دارد. از ایرادات آن می توان به سر و صدای زیاد و بوی ترمز اشاره کرد.
لنت سرامیکی
لنت سرامیکی از الیاف سرامیک و در برخی موارد از مقداری الیاف مس نیز تشکیل شده است. این مدل دیر ساییده شده و نیروی متوقف کننده زیادی دارد. لنت سرامیکی به دلیل این که از الیاف طبیعی ساخته شده در شرایط مختلف آب و هوایی دچار افت کیفیت نمی شود، هر چه لنت سرامیکی گرم تر شود، گیرایی بهتری پیدا کرده و طول عمر چندین برابری نسبت به سایر لنتها دارد.
لنت ترمز کفشکی
لنت کفشکی در برخی از تولیدات قدیم و برای چرخ عقب کاربرد داشت. شکل این مدل قوس دار بوده و درون کاسه چرخ قرار می گیرد، کاسه چرخ که نقش دیسک چرخ را برعهده دارد با اتصال به لنت سبب کاهش سرعت بلبرینگ و تایر می شد.
ساییدگی غیر یکنواخت لنتها تاثیر زیادی در کاهش عملکرد سیستم ترمز دارد. توجه داشته باشید که این اتفاق زمانی رخ می دهد که دیسک، پین، کالیپر یا خطوط ترمز یک سمت ایراد داشته باشد. از رایج ترین دلایل ساییدگی ناهموار لنتترمز، ضخامت متغیر دیسک های ترمز می باشد که برای رفع این مشکل باید یا دیسک را تعویض کرد یا ناهمواری های سطح دیسک را از بین برد.