این مقاله را به اشتراک بگذارید
مصرف سوخت چیست ؟
به سوخت مصرف شده در یک مسافت مشخص مصرف سوخت گفته می شود. مصرف سوخت را به صورت لیتر در صد کیلو متر اندازه گیری میکنند. در برخی از کشور ها نیز به صورت گالن در مایل نیز مصرف سوخت را اندازه می گیرند. موردی که باعث میشود یک خودرو ارزشمند باشد، میزان مصرف سوخت آن است.
امروزه مصرف سوخت به دغدغه بزرگی برای خودروسازان تبدیل شده است. بطوری که مهندسان تمامی علم خود را بکار گرفته اند که تا چند درصدی بتوانند مصرف سوخت را کاهش دهند. یکی از عوامل موثر بر این تصمیم خودروسازان، قوانین سفت و سخت آلایندگی توسط نهاد نظارتی بین الملی است. اما خودرو پس از مدتی استفاده به دلایل مختلف دچار افزایش مصرف سوخت می گردد. این اتفاق اگر مورد بررسی قرار نگیرد باعث خواهد شد شما بعنوان مالک در فواصل زمانی کم ملزم به پر کردن باک خودرو شوید. البته مصرف سوخت در هنگام رانندگی در سطح شهر و در ترافیک با هنگام رانندگی در اتوبان و جاده متفاوت است. اما سئوال این است که چرا مصرف سوخت خودرو زیاد می شود؟
به خاطر داشته باشید که افزایش مصرف سوخت هشداری به منظور خرابی یا نقص در عملکرد یکی از قطعات فنی خودرو است. به عبارتی دیگر یکی از قطعات خودرو بدرستی وظیفه محول شده را انجام نمی دهد و همین امر موجب افزایش مصرف سوخت خواهد شد.
مصرف سوخت را چگونه محاسبه کنیم؟
جهت محاسبه میزان سوخت مصرفی، ابتدا باک خود را پر کنید. سپس از قسمت کیلومتر شمار، کیلومتر فعلی خودرو را یادداشت کنید. پس از چند روز که دوباره قصد پر کردن باک را داشتید، پس از پر کردن مجدد باک، میزان بنزین مصرف شده را یادداشت کنید. حال کافیست کیلومتر طی شده فعلی را از عدد یادداشت شده قبلی کم کنید. با این کار مسافت طی شده توسط خودرو بدست می آید. 
به عنوان مثال فرض کنید که شما ۴۲ لیتر بنزین زده اید. همچنین مسافت ۴۸۵ کیلومتر را نیز طی نموده اید. ابتدا عدد ۴۲ را در ۱۰۰ ضرب کنید و سپس بر ۴۸۵ تقسیم کنید. عدد بدست آمده که ۸.۶ می باشد میزان مصرف شما در صد کیلومتر بوده که استانداردی برای مشخص کردن مصرف سوخت خودروها می باشد.
عوامل بالا رفتن مصرف سوخت
۱. نادیده گرفتن تعمیر و نگهداری
عدم تعمیر و نگهداری منظم خودرو یکی از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن مصرف سوخت خودرو است. این مورد می‌تواند شامل عدم تعویض روغن، کثیف شدن فیلترهوا، بررسی خطوط سوخت‌رسانی، سیستم تعلیق، ایراد در سنسور فشار هوا، خرابی سنسور دمای هوا، نشتی بخار بنزین، گرفتگی کاتالیزور و بسیاری موارد دیگر میشود. اگر خودروی شما از نظر مکانیکی مشکل داشته باشد، این مورد مستقیماً در میزان مصرف سوخت تأثیر می‌گذارد. استفاده از سرویس دوره‌ای یکی از بهترین راهکارها برای تعمیر و نگهداری خودرو است. بسیاری از افراد هنوز هم دقیقاً نمی‌دانند چه زمانی باید نسبت به تعویض روغن موتور اقدام کنند، بنابراین سرویس دوره‌ای ماشین به شما شرایط اصولی نگهداری از خودرو را در بازه‌های زمانی مشخص ارائه می‌دهد.
۲. لاستیک های فرسوده
وضعیت عمومی لاستیک‌ها می‌تواند یکی دیگر از دلایل بالا رفتن مصرف سوخت خودرو باشد. وقتی لاستیک‌ها فرسوده می‌شوند(سطح آج دار خود را ازدست می‌دهند و تایر صاف میشود) دیگر نسبت به سطح جاده، اصطکاک و چسبندگی کافی ندارند. علاوه بر این کم بودن باد تایرها نیز به تنهایی منجربه مصرف بیشتر سوخت میشود. توصیه میشود لاستیک های ماشین را به صورت دو هفته یک بار یا حداقل ماهانه، تنظیم باد کنید و مطمئن شوید هر چهار چرخ تراز هستند. مراقبت از لاستیک ها نه تنها باعث کاهش مصرف سوخت میشود، بلکه به افزایش عمر تایر نیز کمک کرده و کارکرد خودرو را بهبود می‌بخشد.
۳. نوع و سبک رانندگی
سبک رانندگی افراد ممکن است باعث افزایش مصرف سوخت شود!
-
اگر شما به اصطلاح تهاجمی رانندگی می‌کنید باید بدانید شتاب دادن مداوم به خودرو باعث مصرف سوخت خواهید شد. همین توصیه برای افرادی که ناگهان خودرو را متوقف میکنند(پا روی ترمز می‌گذارند) نیز صدق میکند. توصیه میشود از شتاب دادن بی‌مورد به خودرو پرهیز کنید تا بتوانید به‌طور بهینه از سوخت استفاده کنید.
- همچنین اگر دنده را سریع و در سبک ترین حالت تغییر نمی‌دهید بهتر است بدانید دور موتور بالا نیز باعث افزایش مصرف سوخت میباشد.
- در خودرو های دنده ای در هر بازه ای از سرعت باید از دنده مناسب آن بازه استفاده کرد. اگر سرعت زیاد باشد و از دنده پایین تر استفاده شود به موتور فشار بیش از حد می‌آید. همچنین اگر در سرعت پایین از دنده بالا تر استفاده شود به اصطلاح دنده مرده شده است و فقط سوخت هدر رفته است .
- آزاد نکردن کلاچ؛ لغزش چرخ‌ها به‌خصوص در هنگام شروع رانندگی شتاب (اولیه خودرو) در جاده خیس باعث بالا رفتن مصرف سوخت خودرو میشود. لغزش یا به عبارتی بکسواد، به معنی عدم تماس کافی بین کلاچ و صفحه کلاچ است. این زمانی ایجاد میشود که راننده کلاچ را بعد از تغییر دنده آزاد نمی‌کند و هنوز پایش بر روی کلاچ است (حتی اگر کلاچ را تا نیمه گرفته باشد . در ترافیک‌های سنگین که نیاز است خودرو آهسته و به کندی حرکت کند و تغیر مداوم دنده اجتناب‌ناپذیر است (کلاچ و دنده عوض کردن) . برداشتن پا از روی کلاچ بعد از هر بار تعویض دنده، مقداری از قدرت موتور را به عنوان اصطکاک کاهش می‌دهد که برای مصرف بهیهنه سوخت ضروری است.
- گرم نکردن ماشین؛ اکثر خودروها نیازی به گرم شدن ندارند. اما برخی از وسائل نقلیه برای شروع به کار باید گرم شوند. عدم انجام این کار باعث اتلاف سوخت میشود. بنابراین لازم است در صبح، به مدت حداکثر پنج دقیقه خودرو را روشن بگذارید و سپس حرکت کنید. همچنین، هنگامیکه در جاده هستید، با متوقف کردن مداوم خودرو، باز هم به مصرف سوخت را بالا می‌برید. با خاموش و روشن شدن مداوم موتور، حتی برای یک زمان کوتاه، خودرو انرژی بیشتری را در اثر احتراق سوخت جهت راه‌اندازی مجدد موتور (روشن کردن خودرو) مصرف میکند.
۴. ایراد در شمع ها
شمع ها وظیفه جرقه زدن و مشتعل کردن گاز متراکم در پیستون را دارند. عمل کرد ضعیف شمع ها همیشه با مصرف سوخت ارتباط مستقیمی دارد. توصیه می شود شمع ها را حداقل هر سال یک بار بررسی کنید و در صورت لزوم اقدام به تمیزکردن یا تعویض شمع ها نمایید.
۵. ایراد و خرابی وایر ها و کوئل
کوئل ها ارتباط نزدیکی با شمع ها دارند. وظیفه کوئل ها تبدیل و رساندن برق باتری به شمع ها جهت جرقه زدن است. اگر در عمل کرد آنها مشکلی ایجاد شود این مشکل مستقیما در عمل کرد شمع ها اختلال ایجاد می کند و باعث بالا رفتن مصرف سوخت می شود.
۶. روغن موتور نامناسب
کیفیت روغنی که شما برای استفاده در موتور انتخاب می‌کنید، می‌تواند یکی از دلایل بالا رفتن مصرف سوخت خودرو باشد. کارشناسان می‌گویند: «اگر روغن موتور، از مقدار توصیه شده، درجه گرانروی (غلیظ بودن) بیشتری داشته باشد، در دماهای خاص یا در صورت بی‌کیفیت بودن روغن، پیستون‌های موتور و سایر قطعات متحرک، دامنه حرکتی کمتری خواهند داشت(راحت و آزادانه حرکت نمی‌کنند). این مورد باعث افزایش بار موتور و تقاضای بیشتر برای مصرف سوخت میشود. استفاده از روغن موتور اشتباه یا بی کیفیت در خودرو باعث آسیب رسیدن به قطعات خودرو نیز می شود.
بخوانید: انواع روغن موتور و مقایسه آنها
۷. ایراد در تسمه تایم
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند علت افزایش مصرف سوخت خودرو باشد، نقص در تسمه تایم است. وظیفه اصلی تسمه تایم آن است که سرعت حرکت میل لنگ و میل سوپاپ را با یکدیگر هماهنگ کند تا احتراق در پیشرانه به‌شکل مناسبی اتفاق بیفتد. اگر تسمه تایم مشکل پیدا کند، احتراق ناقص شده و کارایی موتور کاهش پیدا میکند. بنابراین باید نسبت به چک کردن دوره‌ای تسمه تایم و تعویض به موقع آن اهتمام لازم را داشته باشید. همچنین اگر تسمه تایم حتی یک دندانه اشتباه نصب شده باشد (تایم نباشد)، سوپاپ ها به موقع باز بسته نمی شوند و کمپرسور درون محفظه احتراق کم می شود و اختلال شدید در عمل کرد خودرو بوجود می آید یکی از نشانه های تایم نبودن سوپاپ ها و پیستون ها بالا رفتن مصرف سوخت و افت شدید شتاب خودرو می باشد.
بخوانید: بهترین زمان تعویض تسمه تایم
۸. سرمای هوا
مصرف سوخت خودروی شما در فصل زمستان، ۱۰ درصد بیش از حد معمول است. حتما از روغن موتور متناسب با آب و هوای محل زندگی خود استفاده کنید. هوای سرد سیال‌های خودرو مانند روغن موتور یا روغن گیربکس را چگال‌تر میکند و موجب اصطکاک بیشتر در پیشرانه و گیربکس میشود. این اتفاق بیشتر خودرو را در سفرهای کوتاه مدت هدف قرار می‌دهد، البته با گرم شدن خودرو این مساله بهبود پیدا میکند.
شما ممکن است مقدار زیادی قدرت صرف استفاده از گرم کن کنید یا همین‌طور زمان زیادی را به گرم کردن خودرو پیش از حرکت اختصاص دهید. پیشنهاد میشود در فصل زمستان خودرو را در پارکینگ های سرپوشیده پارک کنید، زیرا در صورت استفاده مجدد از خودرو زمان کمتری صرف گرم شدن موتور خواهد شد. خودروی شما همین‌طور در برف و یخ هم سوخت بیشتری مصرف میکند.
به طور کلی، به صرفه‌ترین سرعت، ۷۰ کیلومتر در ساعت است. اگر جاده پوشیده از یخ باشد، شما مجبورید با سرعتی خیلی کمتر از این مقدار حرکت کنید. تایرهای خودروی شما هم تماس کمتری با جاده خواهند داشت که بدان معناست که تمام قدرت خودروی شما به جاده منتقل نخواهد شد. تمام این دلایل کوچک موجب افزایش مصرف سوخت می‌شوند.
۹. ایراد در انژکتور
انژکتور ها وظیفه بسیار مهم پاشش سوخت از ریل سوخت به محفظه سیلندرها را دارند. انژکتور ها به دستور ECU سوخت تعیین شده را به داخل سیلندر تزریق می کنند. گرفتگی انژکتور ها پدیده ای است که در مرور زمان به دلیل کیفیت نا مناسب بنزین ها اتفاق می افتد. یکی از معمول ترین ایراداتی که برای انژکتور ها پیش می اید شره کردن بنزین به پشت سوپاپ هاست که با باز شدن سوپاپ هوا بنزین جمع شده پشت سوپاپ وارد سیلندر می شود و نسبت بنزین و هوا را بهم میزند و در نتیجه نسبت بنزین به هوا بیشتر می شود و مصرف سوخت بالا می رود و همچنین خودرو نیز دچار خام سوزی می شود.
۱۰. ضعیف شدن سوپاپ ها
سوپاپ ها می توانند به دلایل متعددی مثل کار کرد بالای خودرو یا ضعیف شدن فنر‌های پشت سوپاپ و ضعیف شدت سیت سوپاپ دچار سوختگی سایش و مشکل شوند. در این حالت سوپاپ ها هنگام تراکم سیلندر به اصطلاح از آب بندی در آمده و کمپرس سیلندر کم می شود.
۱۱. خرابی رینگ پیستون
رینگ ها در پیستون ها وظیفه اب بندی در محفظه احتراق را دارد. با افزایش کارکرد خودرو یا عوامل جانبی دیگر احتمال ضعیف شدن رینگ ها وجود دارد و این امر سبب کاهش کمپرس مخلوط هوا و بنزین در محفظه احتراق می شود و در نتیجه مصرف سوخت بالا می رود. از نشانه های خرابی رینگ ها روغن سوزی و خروج دود آبی از اگزوز است.
۱۲. سوخت بی کیفیت
استفاده از سوخت بی‌کیفیت نیز می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت شود. این مورد می‌تواند به عدد اکتان مربوط باشد؛ برای اساس استاندارهای جدید، عدد اکتان مناسب برای کیفیت خودرو برابر با 92 است. اگر این عدد پایین باشد، بنزین قبل از آن‌که توسط شمع مشتعل شود، بر اثر افزایش فشار در داخل موتور محترق میشود. در اثر این فرآیند، موتور خودرو به شدت آسیب می‌بیند. عدد اکتان در ایران، به گفته مسئولین برابر با 87 است. پس می‌توان دلیل آلودگی غیرطبیعی هوای تهران و خرابی زود به زود خودروها را به کیفیت پایین بنزین مربوط دانست.
۱۳. خرابی جلوبندی
خرابی و بهم خوردن تنظیمات و زوایای چرخ ها از جمله دلایل اصلی افزایش قابل توجه مصرف است. اگر چرخ‌ها در زوایای غلطی قرار بگیرند موجب مقاومت غلتشی اضافه می‌شوند. بنابراین گذشته از افزایش میزان ساییدگی تایرها، انرژی بیشتری نیز صرف حرکت خودرو شده و مصرف سوخت بالا می‌رود. حتما هرچند وقت یکبار اقدام به بررسی و تنظیم جلوبندی خودروی خود کنید.
در انتها باید گفت میزان مصرف بنزین (یا گاز) بسته به بسیاری از عوامل بیرونی ممکن است متفاوت باشد. دما، شرایط آب هوایی و سفرهای طولانی، همه در راندمان سوخت خودرو نقش دارند. اما کارکرد داخلی وسیله نقلیه مهم‌ترین تأثیر را در مصرف سوخت دارد. اگر مسافت پیموده شده (کیلومتر خودرو) را در هر بار بنزین زدن در جایی یادداشت کنید، به‌خوبی خواهید فهمید که آیا مصرف سوخت خودرو بالا است یا پایین. به هر‌روی، اگر هنوز با مشکل بالا رفتن مصرف سوخت خودرو دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است سریعاً ماشین را به تعمیرگاه ببرید.
