این مقاله را به اشتراک بگذارید
واحد کنترل الکترونیکی (ECU) دستگاهی کوچک است که یک یا چند سیستم الکتریکی را در خودرو کنترل می‌کند. ای سی یو معمولاً شامل یک تراشه اختصاصی است که نرم‌افزار یا سیستم‌عامل خاص خود را اجرا می‌کند و تقریباً مشابه BIOS در کامپیوترها است.
عملاً ECU مغز متفکر خودرو است و بر عملکردهای مختلف خودرو نظارت دارد. گاهی‌اوقات ممکن است واحد کنترل الکترونیکی خراب شود؛ اما سؤالی که اغلب از رانندگان شنیده میشود، این است که علت و نشانه‌های خرابی ای سی یو چیست؟ برای دست یابی به پاسخ این سؤال و آشنایی بیشتر با ECU، در ادامه با ما همراه باشید.
بسیاری از افراد ECU را با نام کامپیوتر خودرو می شناسند و اطلاعات کاملی در رابطه با آن ندارند. ECU در واقع کوتاه شده عبارت Electronic Control Unit است که به معنای واحد کنترل الکترونیک خودرو می باشد. قطعاتی مانند ریزپردازنده ها و چیپ های مختلف در ساخت ECU به کار رفته اند. این قطعه عملکردهای مختلفی را در خودرو بر عهده دارد که از آن میان می توان به کنترل کردن میزان مصرف سوخت یا کنترل کردن دریچه هوا اشاره کرد.
برای این که قطعه ECU بتواند کار کند نیاز به سنسورهای مختلفی در خودرو می باشد که وظیفه این سنسورها اطلاع دادن خرابی به این قطعه می باشد. سنسور دور موتور، سنسور دریچه گاز، سنسور دمای آب، سنسور اکسیژن، سنسور ضربه و … از انواع سنسورهایی است که در سراسر خودرو قرار می گیرند و مشکلات مربوط به قسمت مورد نظر را به ECU منتقل می کنند.
علاوه بر این که ای سی یو نحوه عملکرد وسیله نقلیه را کنترل می‌کند، وظیفه تشخیص مشکلات خودرو را نیز بر عهده دارد. وقتی چراغ هشدار (چراغ چک) خودرو روشن میشود، این همان واحد کنترل الکترونیکی است که راننده را از یک مشکل احتمالی آگاه می‌کند. ناگفته نماند که واحد کنترل الکترونیکی را گاهی اوقات مدول کنترل الکترونیکی (ECM) یا مدول کنترل موتور (PCM) نیز می‌نامند.
نشانه خرابی ECU
-
روشن شدن چراغ چک موتور
روشن‌شدن چراغ چک موتور یکی از اولین علائمی است که نشان می‌دهد مشکلی در ECU وجود دارد. چراغ چک موتور معمولا زمانی روشن شود که ECU ایرادی در هریک از حسگرهای خودرو احساس کند. البته همیشه نباید روشن‌شدن چراغ چک موتور را به‌پای خرابی ECU گذاشت؛ چون این چراغ حتی می‌تواند براثر اشتباه محاسباتی ECU نیز روشن شود؛ درحالی‌که خودرو ایراد مهمی نداشته باشد. برای دانستن دلیل روشن‌شدن چراغ چک موتور، دستگاه عیب‌یاب کامپیوتری (دیاگ) لازم است. دستگاه دیاگ با خواندن کد خطای مرتبط در ECU می‌تواند به پیداشدن مشکل کمک کند.
-
روشن نشدن موتور
زمان هایی پیش آمده که ماشین استارت زده می شود اما موتور یا پیشرانه روشن نمی شود. این روشن نشدن پیشرانه خودرو می تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد که یکی از آنها از کار افتادن ECU می باشد. در صورتی که ECU خودرو از کار بیفتد دستور لازم برای جرقه زدن شمع داده نمی شود و در نتیجه پیشرانه روشن نخواهد شد. برای این که متوجه شویم خرابی ناشی از ECU است یا خرابی دیگر، لازم است تا از دستگاه دیاگ استفاده شود.
-
لرزش پیشرانه
زمانی که پیشرانه دچار لرزش می شود و توان آن کاهش می یابد می توان این مشکل را در نتیجه خرابی ECU دانست. زمانی که ECU خراب شود در چند سیلندر جرقه زنی صورت نمی گیرد و پیشرانه شروع به لرزیدن می کند. با استفاده از دستگاه عیب یاب کامپیوتری می توان منشا این لرزش را پیدا کرد و به رفع این مشکل پرداخت.
-
کم شدن قدرت موتور
با ایجاد مشکل در ECU امکان محاسبه دقیق زمان پاشش سوخت وجود نخواهد داشت و در نتیجه قدرت پیشرانه یا موتور خودذو بسیار کم می گردد. همچنین زمانی که ECU خودرو خراب شود امکان محاسبه مصرف سوخت وجود ندارد و اتومبیل میزان بالاتری از سوخت را مصرف می کند که حنتما نیازمند تعمیر این قطعه می باشد.
-
مصرف زیاد سوخت
ازآن‌جاکه برای عملکرد مطلوب وسیله نقلیه به نسبت سوخت و هوای مناسب نیاز است، ایسیو معیوب نمی‌داند که چه مقدار سوخت باید به محفظه احتراق ارسال شود. این بدان معنا است که در فرآیند احتراق، اغلب مقدار زیادی سوخت برای سوختن ارسال میشود. نتیجه این است که خودرو بیش از حد لازم سوخت مصرف می‌کند. این مشکل نه تنها باعث افزایش هزینه ماهانه دریافت بنزین (یا گاز) میشود، بلکه به آلودگی بیشتر هوا نیز دامن می‌زند.
بخوانید: دلایل افزایش مصرف سوخت خودرو
خرابی و مشکلات ECU
ECU خودرو دارای دو نوع حافظه است: دائم و موقت. تمامی اطلاعات مربوط به مشکلات به وجود آمده در خودرو، روی حافظه موقت ذخیره می شود. به خاطر بسپارید تا زمانی که ECU خودرو به برق متصل باشد، اطلاعات، روی حافظه موقت آن حفظ خواهد شد؛ در غیر این صورت، پس از گذشت کمتر از 20 دقیقه، اطلاعات پاک می شود.
توجه داشته باشید پس از روشن شدن چراغ چک، قسمت هایی مثل باتری و سر باتری خودرو را به هیچ وجه دستکاری نکنید.
به طور کل ECU ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از دو ﺟﻨﺒﻪ اﯾﺮاد ﭘﻴﺪا کند؛ نرم افزاری و سخت افزاری
-
مشکلات نرم افزاری
اکثر مشکلات ECU مشکلات نرم افزاری می باشد. مشکلات نرم افزاری معمولا با دستگاه های برنامه ریزی ای سی یو ( ECU Programmer ) قابل حل هستند.
-
مشکلات سخت افزاری
خیلی کم رخ می دهد ECU با مشکلات سخت افزاری روبرو شود. گاهی این مشکلات قابل تعمیر هستند ولی گاهی نیز نمیتوان ECU را تعمیر کرد.
عامل اصلی در سوختن قطعات حساسی نظیر ECU نوسانات ولتاژ و وارد شدن شوک های متعدد به این قطعات است. در خودروهای قدیمی که این قطعات وجود نداشتند تعمیرکاران از روش هائی سنتی جهت تست قطعات برقی استفاده میکردنند که راهگشا نیز بود ولی این روشها در خودروهای امروزی با وجود قطعات حساس الکترونیکی نه تنها راهگشا نیست بلکه باعث صدمات جدی به این قطعات نیز می گردد.
تست قطعات برقی حساس خودروهای امروزی می بایست به وسیله دستگاههای عیب یاب کامپیوتری انجام گیرد. ولی متاسفانه به دلیل قیمت بالای این دستگاهها و پایین بودن سطح معلومات بعضی از تعمیرکاران و عدم اطلاع و اموزش های کافی متاسفانه از همان از روشهای قدیمی استفاده میکنند.
بخوانید: چرا شتاب خودرو به مرور زمان کم میشود؟
تعمیرECU خودرو
خرابی ایسیو، عیب یابی و تعمیر این قطعه را الزامی و ضروری می کند. به طور کلی، ساختار ای سی یو خودرو از دو بخش حافظه دائم و حافظه کوتاه مدت متشکل شده است. غالبا حافظه کوتاه مدت با قطع جریان برق باتری پاک می شود، اما امکان بازگردانی اطلاعات آن وجود دارد.
حافظه دائم همانند یک رایانه در ساختار خودرو عمل نموده و داده های آن با قطع جریان برق پاک نمی شود. با این حال در صورت خرابی و آسیب دیدن قابلیت بازیابی اطلاعات آن میسر نمی باشد.
یکی از بهترین و مؤثرترین ابزارها برای تشخیص دلایل خرابی ای سی یو، دیاگ خودرو (Diagnosis) یا عیب یاب می باشد. این دستگاه با متصل شدن به کامپیوتر ماشین اشکالات و ایرادات ضبط شده در حافظه های ای سی یو را به تعمیرکار ارائه می کند. غالبا ایراد ایجاد شده با یک کد خطا نمایش داده می شود. تعمیرکار پس از بررسی کدهای خطا و علائم خرابی نسبت به عیب یابی و تعمیر این قطعه اقدام می کند. بر این اساس، با دستگاه دیاگ امکان شناسایی و عیب یابی کلیه خطاهای موجود در سیستم مکانیکی یا برق خودرو محقق می گردد.
کلام آخر
کامپیوتر موتور یک واحد کنترل بسیار قدرت‌مند است و می‌تواند هم‌زمان صدها سنسور را بررسی کند؛ اما باید نسبت به کارکرد درست آن مطمئن شد. ای سی یو با بسیاری از ماژول‌های داخل وسیله نقلیه ارتباط دارد و خرابی آن اغلب می‌تواند روی سایر اجزای خودرو نیز تأثیر بگذارد. آگاهی از شرایطی که باعث ایجاد آسیب در کامپیوتر موتور میشود، بخشی مهم از وظایفی است که افراد باید نسبت به کیفیت و کارکرد صحیح خودرو در نظر بگیرند.
